Nguyên nhân trẻ bị tăng động giảm chú ý là gì? Có phải do xem tivi nhiều?

Trong những năm gần đây, ngày càng nhiều phụ huynh lo lắng khi thấy con hiếu động quá mức, khó tập trung, không ngồi yên, dễ xao nhãng. Một trong những câu hỏi phổ biến nhất mà Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS thường nhận được là:

“Trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý có phải do xem tivi, điện thoại quá nhiều không?”

Rối loạn tăng động giảm chú ý là gì?

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một rối loạn phát triển thần kinh, đặc trưng bởi 3 nhóm biểu hiện chính:

• Giảm khả năng duy trì sự chú ý
• Tăng hoạt động quá mức so với lứa tuổi
• Hành vi bốc đồng, khó kiểm soát

Theo các tài liệu chuẩn quốc tế (DSM-5), đây không phải là vấn đề do trẻ “hư” hay “thiếu kỷ luật”, mà liên quan đến cách não bộ xử lý thông tin và điều chỉnh hành vi.

Nguyên nhân trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý là gì?

1. Yếu tố sinh học – thần kinh (nguyên nhân cốt lõi)

Nhiều nghiên cứu cho thấy ADHD có liên quan đến:

• Sự phát triển không đồng đều của vùng não kiểm soát chú ý và hành vi
• Rối loạn trong việc dẫn truyền các chất dẫn truyền thần kinh (dopamine, norepinephrine)
• Yếu tố di truyền (trẻ có người thân từng gặp khó khăn tương tự)

👉 Đây là nguyên nhân nền tảng, tồn tại từ rất sớm và không phải do cách nuôi dạy đơn thuần.

2. Yếu tố trước – trong – sau sinh

Một số yếu tố nguy cơ được ghi nhận:

• Sinh non, nhẹ cân
• Thai kỳ gặp stress kéo dài
• Thiếu oxy khi sinh
• Tiếp xúc sớm với các yếu tố độc hại

Những yếu tố này có thể ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện não bộ, làm tăng nguy cơ xuất hiện rối loạn tăng động giảm chú ý.

3. Yếu tố môi trường và trải nghiệm sớm

Môi trường sống không phải là nguyên nhân trực tiếp, nhưng có thể làm biểu hiện trở nên rõ ràng hơn, ví dụ:

• Thiếu tương tác qua lại giữa người lớn – trẻ
• Lịch sinh hoạt thiếu cấu trúc
• Ít cơ hội vận động và chơi chủ động

Vậy xem tivi nhiều có gây tăng động giảm chú ý không?

Câu trả lời ngắn gọn: KHÔNG phải là nguyên nhân trực tiếp, nhưng có thể làm tình trạng trở nên trầm trọng hơn.

Vì sao xem tivi/điện thoại nhiều lại “liên quan”?

• Màn hình cung cấp kích thích nhanh – mạnh – liên tục
• Trẻ quen với việc không cần nỗ lực để tập trung
• Giảm thời gian:

1. Giao tiếp hai chiều
2. Chơi vận động
3. Học cách chờ đợi và kiểm soát hành vi

Ở trẻ đã có nền tảng ADHD, việc tiếp xúc màn hình quá nhiều có thể khiến:

• Khó ngồi học hơn
• Dễ cáu gắt khi bị ngắt màn hình
• Giảm khả năng tự điều chỉnh cảm xúc

👉 Điều này không đồng nghĩa với việc “xem tivi gây ra ADHD”, mà là làm bộc lộ và duy trì các khó khăn sẵn có.

Phụ huynh nên làm gì khi nghi ngờ trẻ có dấu hiệu tăng động giảm chú ý?

1. Quan sát có hệ thống, không vội dán nhãn

Phụ huynh nên theo dõi:

• Trẻ có gặp khó khăn ở nhiều môi trường khác nhau hay không?
• Biểu hiện kéo dài trên 6 tháng?
• Có ảnh hưởng rõ rệt đến học tập – sinh hoạt – quan hệ xã hội?

2. Can thiệp sớm – cá nhân hóa là chìa khóa

Tại Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS, chúng tôi nhấn mạnh mô hình:

👉 Can thiệp 1-1 là gì?

Can thiệp 1-1 là hình thức:

• Một trẻ – một giáo viên/chuyên viên
• Mục tiêu được xây dựng dựa trên mức phát triển thực tế của trẻ
• Tập trung vào:

1. Kỹ năng chú ý
2. Kiểm soát hành vi
3. Điều chỉnh cảm xúc
4. Kỹ năng học tập nền tảng

Với trẻ có rối loạn tăng động giảm chú ý, can thiệp 1-1 giúp:

• Giảm nhiễu
• Tăng thời gian tập trung hiệu quả
• Dạy trẻ từng bước nhỏ để tự kiểm soát bản thân

3. Phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và chuyên môn

Can thiệp hiệu quả không chỉ diễn ra trong phòng học, mà cần:

• Điều chỉnh môi trường tại nhà
• Giảm thời gian màn hình hợp lý
• Tăng hoạt động vận động – tương tác – chơi có mục đích

Thông điệp từ AutismBS dành cho phụ huynh

• Rối loạn tăng động giảm chú ý không phải lỗi của cha mẹ
• Xem tivi không phải nguyên nhân gây bệnh, nhưng cần được quản lý khoa học
• Can thiệp sớm, đúng cách có thể giúp trẻ tiến bộ rõ rệt

👉 Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS luôn đồng hành cùng phụ huynh bằng các chương trình can thiệp cá nhân hóa, dựa trên cơ sở khoa học, lấy trẻ làm trung tâm và gia đình làm nền tảng.

Tham khảo thêm: Chế độ dinh dưỡng và thực phẩm nên tránh cho trẻ ADHD – Gợi ý từ Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS

HỆ THỐNG GIÁO DỤC ĐẶC BIỆT AUTISMBS

• Hotline: 0857 022 728 / 0382 616 565
• Email: info@autismbs.com
• Website: www.autismbs.com/www.giaoductretuky.vn