Phương pháp giáo dục trẻ tự kỷ hiệu quả tại Việt Nam – Hướng đi bền vững từ Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS
08/10/2025
3
Câu trả lời nằm ở cá nhân hóa lộ trình giáo dục – điều mà Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS đã tiên phong thực hiện tại Việt Nam.
Nội dung bài viết
1. Thực trạng và nhu cầu cấp thiết
Tại Việt Nam, số lượng trẻ được chẩn đoán rối loạn phổ tự kỷ ngày càng gia tăng. Theo tiêu chuẩn DSM-5, tự kỷ là rối loạn phát triển thần kinh xuất hiện sớm, ảnh hưởng đến giao tiếp, tương tác xã hội và hành vi lặp lại. Trẻ tự kỷ không “bệnh” mà là một dạng khác biệt trong phát triển – cần được giáo dục đặc biệt, đúng phương pháp và liên tục.
Nhiều phụ huynh vẫn bối rối: “Con tôi có thể học được không?”, “Phương pháp nào hiệu quả nhất?”. Câu trả lời nằm ở cá nhân hóa lộ trình giáo dục – điều mà Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS đã tiên phong thực hiện tại Việt Nam.
2. Nền tảng khoa học trong giáo dục trẻ tự kỷ
Các chương trình can thiệp hiện nay tại AutismBS được xây dựng dựa trên các mô hình khoa học được công nhận toàn cầu, như:
ABA (Applied Behavior Analysis): Giúp trẻ hình thành kỹ năng giao tiếp, tự lập và giảm hành vi không phù hợp thông qua củng cố tích cực.
Floortime (DIR Model): Tập trung vào kết nối cảm xúc, giúp trẻ mở rộng khả năng tương tác và thể hiện cảm xúc.
TEACCH & PECS: Hỗ trợ trẻ có cấu trúc học tập trực quan, giao tiếp bằng hình ảnh.
Denver Model (ESDM): Áp dụng cho trẻ nhỏ dưới 6 tuổi, lồng ghép kỹ năng xã hội – ngôn ngữ – nhận thức trong chơi tự nhiên.
AutismBS không chỉ dạy trẻ, mà huấn luyện cha mẹ trở thành “nhà trị liệu đầu tiên” của con – thông qua các công cụ như chương trình “10 tuần cùng con bứt phá ngôn ngữ”. Đây là lộ trình khoa học được thiết kế riêng cho phụ huynh, giúp họ hiểu con, đồng hành và kích hoạt khả năng giao tiếp của trẻ tại chính ngôi nhà mình.
3. Lộ trình giáo dục đặc biệt tại AutismBS
Mỗi trẻ đến với AutismBS đều được đánh giá toàn diện qua 3 bước:
Đánh giá phát triển cá nhân: Dựa trên các công cụ chuẩn quốc tế và bộ tiêu chí nội bộ (mốc phát triển ngôn ngữ, khả năng chơi, nhận thức, cảm giác…).
Thiết kế chương trình cá nhân hóa (IEP): Gồm các mục tiêu ngắn – trung – dài hạn về ngôn ngữ, hành vi, kỹ năng xã hội và tự lập.
Triển khai kết hợp giữa trung tâm – gia đình: Trẻ được học trực tiếp với chuyên viên, đồng thời phụ huynh được hướng dẫn thực hành tại nhà qua các hoạt động tự nhiên như ăn – tắm – chơi – kể chuyện.
AutismBS đặc biệt chú trọng “chơi có mục đích” – bởi qua chơi, trẻ học cách chú ý, bắt chước, hiểu ngôn ngữ và diễn đạt cảm xúc.
4. Các chiến lược giáo dục ngôn ngữ hiệu quả
Theo tài liệu “Chiến lược kích thích ngôn ngữ”, những yếu tố cốt lõi bao gồm:
Ngồi ngang tầm mắt, duy trì giao tiếp bằng ánh nhìn.
Lặp lại từ khóa trong tình huống chơi để tăng khả năng ghi nhớ.
Làm mẫu và chờ phản hồi, giúp trẻ chủ động giao tiếp.
Bình luận thay vì ra lệnh, để tạo môi trường ngôn ngữ tự nhiên.
Sử dụng cử chỉ, hình ảnh, biểu cảm khuôn mặt song song với lời nói.
Những nguyên tắc này được lồng ghép xuyên suốt chương trình “10 tuần cùng con bứt phá ngôn ngữ” – nơi cha mẹ và con trở thành một “đội học” thực sự.
5. Giáo dục hòa nhập – đích đến của mọi hành trình
Mục tiêu cuối cùng của giáo dục đặc biệt không chỉ là trẻ nói được, mà là hòa nhập được – biết thể hiện nhu cầu, hợp tác, học tập và cảm nhận hạnh phúc.
AutismBS hiện đang triển khai mô hình “Tiền hòa nhập – hòa nhập – theo dõi sau hòa nhập”, giúp trẻ từng bước tham gia vào môi trường mầm non, tiểu học thông thường với sự đồng hành của chuyên viên và gia đình.
6. Vai trò của cha mẹ trong giáo dục trẻ tự kỷ
Theo Thạc sĩ Đỗ Thị Hà (Giám đốc chuyên môn AutismBS):
“Không ai hiểu và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ bằng chính cha mẹ. Can thiệp sớm hiệu quả không đến từ chuyên viên giỏi nhất, mà đến từ người cha mẹ biết cách tương tác mỗi ngày.”
Do đó, chương trình huấn luyện phụ huynh của AutismBS được xem là linh hồn của toàn bộ hệ thống, giúp hàng nghìn gia đình tìm lại tiếng cười, ánh nhìn và những lời nói đầu tiên của con.
7. Kết luận – Kiến thức về trẻ tự kỷ cần được lan tỏa
Tự kỷ không phải là dấu chấm hết, mà là một hành trình cần kiến thức – kiên nhẫn – tình yêu và phương pháp đúng.
Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS đang từng ngày góp phần lan tỏa kiến thức về trẻ tự kỷ, tạo nên cộng đồng phụ huynh hiểu con – dạy con – đồng hành cùng con phát triển hạnh phúc.
