Trẻ chậm nói là tình trạng bé không đạt được các mốc phát triển ngôn ngữ phù hợp với độ tuổi. Một số trẻ có thể chỉ chậm nói nhẹ và bắt kịp sau đó, nhưng một số khác có thể gặp khó khăn trong giao tiếp nếu không được can thiệp sớm.
Nhiều bố mẹ thường đoán ý và đáp ứng ngay nhu cầu của con mà không khuyến khích bé nói, điều này có thể làm bé chậm phát triển ngôn ngữ. Vậy làm sao để giúp con nói nhiều hơn? Bài viết sau chia sẻ đến Ba Mẹ những thông tin hữu ích về trẻ chậm nói và phương pháp hỗ trợ trẻ chậm nói tập nói tại nhà.
1. Dấu Hiệu Nhận Biết Trẻ Chậm Nói
Bố mẹ có thể nhận ra dấu hiệu trẻ chậm nói qua các mốc quan trọng:
- 6 tháng: Ít phản ứng với âm thanh, không tạo ra âm thanh bập bẹ.
- 12 tháng: Không biết nói từ đơn như “ba”, “mẹ”, không chỉ tay thể hiện mong muốn.
- 18 tháng: Vốn từ ít hơn 10 từ, không thể ghép từ đơn giản.
- 2 tuổi: Chưa thể nói câu 2-3 từ, khó khăn trong giao tiếp.
- 3 tuổi trở lên: Không thể diễn đạt bằng lời nói, câu từ rời rạc, khó hiểu.
Nếu bé có các dấu hiệu trên, bố mẹ cần chú ý và có biện pháp hỗ trợ kịp thời.
2. Nguyên Nhân Khiến Trẻ Chậm Nói
Có nhiều nguyên nhân gây chậm nói ở trẻ, bao gồm:
- Môi trường ít giao tiếp: Trẻ không được trò chuyện, tương tác thường xuyên.
- Lạm dụng thiết bị điện tử: Xem TV, điện thoại quá nhiều khiến bé ít nói và không có cơ hội giao tiếp.
- Vấn đề về thính giác: Trẻ nghe kém có thể dẫn đến khó khăn trong việc bắt chước âm thanh.
- Rối loạn phát triển: Một số trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ (ASD), tăng động giảm chú ý (ADHD) cũng có dấu hiệu chậm nói.
3. Phương Pháp Hỗ Trợ Trẻ Chậm Nói Tại Nhà
3.1. Khuyến Khích Con Nói Thay Vì Đoán Ý
Nhiều bố mẹ có thói quen đáp ứng ngay nhu cầu của bé mà không khuyến khích con nói. Thay vì vậy, hãy tạo cơ hội để bé bày tỏ mong muốn bằng lời:
- Khi bé chỉ tay vào ly sữa, mẹ có thể hỏi: “Con muốn uống sữa đúng không? Con nói ‘sữa’ nào!”
- Nếu bé chưa nói được, mẹ có thể gợi ý: “Uống nào! Con nói ‘uống’ đi!”
3.2. Nhắc Lại Và Mở Rộng Câu Nói Của Bé
- Nếu bé nói “bóng”, mẹ có thể nói thêm: “Đúng rồi! Quả bóng đỏ này to quá nè!”
- Nếu bé nói “măm măm”, mẹ có thể mở rộng: “Con muốn ăn cơm đúng không? Mẹ lấy cơm cho con nhé!”
Điều này giúp bé học thêm từ mới và dần nói được câu dài hơn.
3.3. Tạo Tình Huống Để Bé Cần Phải Nói
Bố mẹ có thể đặt đồ chơi hoặc đồ ăn ngoài tầm với để khuyến khích bé nói:
- Nếu bé muốn lấy đồ chơi, hãy hỏi: “Con muốn gấu bông không? Nói ‘gấu’ nào!”
- Nếu bé muốn ăn, hãy chờ bé nói “ăn” hoặc “măm” trước khi đưa thức ăn.
3.4. Đọc Sách, Hát Và Trò Chuyện Nhiều Với Bé
- Đọc sách tranh: Chỉ vào hình ảnh và hỏi bé “Đây là con gì? Con nói ‘mèo’ nào!”
- Hát những bài đơn giản: Giúp bé bắt chước và ghi nhớ từ ngữ.
- Trò chuyện mọi lúc: Mô tả hoạt động hàng ngày để giúp bé tiếp thu ngôn ngữ tự nhiên.
4. Khi Nào Cần Đưa Bé Đi Khám?
Nếu bé có các dấu hiệu sau, bố mẹ nên đưa con đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia ngôn ngữ để được tư vấn:
- Trẻ 2 tuổi nhưng chưa nói được từ đơn nào.
- Trẻ 3 tuổi chưa nói được câu đơn giản.
- Bé không phản ứng khi được gọi tên, ít giao tiếp bằng mắt.
- Bé có hành vi bất thường như lặp lại hành động, ít quan tâm đến người xung quanh.
Trẻ chậm nói không phải là vấn đề hiếm gặp, nhưng nếu được phát hiện sớm và có phương pháp hỗ trợ đúng cách, bé sẽ có thể cải thiện khả năng giao tiếp hiệu quả. Bố mẹ hãy kiên nhẫn, dành nhiều thời gian tương tác với bé để giúp con phát triển ngôn ngữ tốt nhất.
- Hệ thống giáo dục đặc biệt AutismBS chuyên tư vấn, đánh giá và can thiệp cho trẻ chậm nói. Đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm sẽ giúp bố mẹ hiểu rõ mức độ của con và có lộ trình can thiệp kịp thời.
Bố mẹ chính là người đồng hành quan trọng nhất trong hành trình phát triển ngôn ngữ của trẻ chậm nói. Hãy kiên trì áp dụng những phương pháp trên để giúp con sớm cải thiện khả năng giao tiếp nhé.
Liên hệ ngay với chúng tôi:
——————
Thông tin liên hệ:
Hệ thống Giáo dục đặc biệt AutismBS
